افت ۲۷ سانتی متری سطح آب‌های زیرزمینی در دشت اردبیل

داور بستام گفت: سطح آب‌های زیرزمینی در دشت اردبیل سالیانه ۲۷ سانتی متر افت می‌کند و این دشت به دلیل اضافه برداشت از آب‌های زیرزمینی با خطر فرونشست مواجه شده است.

او افزود: با وجود انجام اقدامات غیرسازه‌ای از قبیل پرکردن چاه‌های غیرمجاز، جلوگیری از اضافه برداشت منابع آبی مجاز، نصب و بکارگیری کنتور‌های هوشمند آب و برق، اطلاع رسانی وسیع بین مشترکان آب زیرزمینی و حذف قسمتی از آب شرب از منابع آب زیرزمینی و تامین آن از سد یامچی هنوز شاهد تداوم افت سطح سفره‌های زیر زمینی استان هستیم.

مدیر حفاظت و بهره برداری از منابع آب شرکت آب منطقه‌ای اردبیل افت کمی و کیفی آب‌های زیرزمینی را یکی از چالش‌های اساسی بخش آب استان در سال‌های اخیر عنوان کرد و یادآور شد: بروز خشکسالی‌های بیش از یک دهه اخیر، برداشت بی رویه و بیش از مفاد پروانه از آبخوان، توسعه اراضی پایاب چاه‌ها توسط کشاورزان و همچنین کشت محصولات پر آب بر در سطح دشت اردبیل را اصلی‌ترین عوامل این چالش عنوان کرد.

بستام پیامد این چالش را افت سطح آب زیرزمینی دشت ذکر کرد و افزود: کاهش آبدهی چاه‌ها، چشمه‌ها و قنوات، تغییر محل و کف‌شکنی چاه‌ها و در نتیجه تحمیل هزینه‌های گزاف در این خصوص به صاحبان چاه‌ها، افت کیفی منابع آب و شور شدن تدریجی آنها، محدودیت در مصارف کشاورزی و صنعت و شرب، افزایش سرسام آور هزینه‌های تامین انرژی مثل برق و سوخت، عوارض منفی ناشی از فرونشست زمین و کاهش ظرفیت حجم مخزن طبیعی از تبعات این پدیده است.

او اظهار داشت: در حال حاضر ذخایر و منابع آبی در سفره‌های زیرزمینی استان بویژه در دشت اردبیل رو به بحران است و این دشت جز دشت‌های ممنوعه بوده و اگر به همین منوال پیش برود در آینده جز دشت‌های ممنوعه بحرانی خواهد شد و شاهد میرایی آبخوان خواهیم بود.

مدیر حفاظت و بهره برداری از منابع آب شرکت آب منطقه‌ای اردبیلکم توجهی و عدم رعایت مصرف بهینه از سوی بهره برداران در گذشته از عوامل افت تراز آب‌های زیرزمینی عنوان کرد و گفت:  مجموع کسری مخزن دشت اردبیل  از سال آماری ۱۳۵۰_۱۳۵۱ تا سال آماری ۱۴۰۰ _۱۴۰۱ حدود ۸۰۰ میلیون متر مکعب میباشد که معادل ۱۰ برابر حجم پر سد یامچی اردبیل می‌باشد.

بستام تصریح کرد:  برای نجات آبخوان دشت اردبیل و برقراری تعادل بین منابع و مصارف همکاری تمامی نهادها، سازمان‌ها، مراکز علمی و دانشگاهی برای بخش مختلف مصرف آب جهت فرهنگ سازی و تعادل بخشی آبخوان در چارچوب برنامه سازگاری با کم آبی استان نیاز هست و باید راهکار‌های علمی و کاربردی برای تثبیت روند افت آبخوان و بهبود وضعیت آب زیرزمینی در بخش‌های مختلف و مدیریت بهینه مصرف مدنظر قرار گیرد.

او افزود: در سطح استان در حال حاضر ۵ هزار و ۴۰۰ حلقه چاه دارای پروانه بهره‌برداری وجود دارد که تاکنون بیش از ۲ هزار و ۲۵۰ حلقه از این چاه‌ها به کنتور هوشمند و حجمی مجهز شده است و طبق برنامه ریزی بعمل آمده بقیه چاه‌ها نیز مجهز خواهند شد.

مدیر حفاظت و بهره برداری از منابع آب شرکت آب منطقه‌ای اردبیل خواستار همکاری بهره برداران بخش‌های مختلف مصرف با بخش آب شد و افزود: لازم است بهره برداران بخش کشاورزی با رعایت عدم توسعه اراضی پایاب با بکارگیری دانش نوین کشاورزی و استفاده از بذر‌های با ارقام‌های کم آب بر و اجرای روش‌های نوین آبیاری در اراضی پایاب، برای نجات آبخوان دشت اردبیل همت نمایند.

بستام ضمن قدردانی از همکاری دستگاه‌های قضایی و انتظامی استان با بخش آب استان اظهار داشت: برای جلوگیری از اضافه برداشت بیش از مفاد پروانه بهره‌برداری چاه و همچنین دستکاری کنتور‌های هوشمند با همکاری مراجع قضایی و انتظامی و همچنین شرکت توزیع برق با متخلفین برخورد قانونی خواهد شد.

او در پایان یادآور شد: وضعیت فعلی آبخوان دشت اردبیل و روند نزولی سطح آب‌های زیرزمینی در این دشت هشدار جدی برای بهره بردان بخش‌های مختلف مصرف آب است که بیانگر احتمال وقوع فرونشست و آسیب رسیدن به تمامی زیر ساخت‌ها در داخل آبخوان می‌باشد.