با مردمی‌سازی حکمرانی می‌توانیم به رشد مداوم و پایدار در کشور برسیم

مراسم افتتاحیه دومین دوره پارلمان دانشجویی، امروز  در ساختمان شیخ فضل‌ا… نوری مجلس شورای اسلامی برگزار شد.

 بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای ملی در افتتاحیه پارلمان دانشجویی ضمن تشکر از برگزارکنندگان این دوره و شرکت‌کنندگان آن، گفت: با توجه به موضوع تشکیل پارلمان دانشجویی دوم که مبتنی بر برنامه هفتم توسعه است، بنا دارم محور سخنانم نوعی انتقال تجربه باشد تا با نگاهی بازتر مسائل کشور را ببینیم و پیشنهاد‌هایی برای بهتر شدن امور کشور در قالب برنامه هفتم توسعه ارائه دهیم.

 نگاهداری در ادامه یادآور شد: یکی از دغدغه‌هایی که رهبر معظم انقلاب در رهنمود‌های ابتدای سال خود بر آن تأکید ویژه کردند، بحث تحول است. ایشان در سال‌های گذشته نیز ضمن تأکیدی که بر بحث الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت داشته‌اند و یا تأکیدی که امسال به روی مردمی‌سازی داشتند به این‌که اداره و حکمرانی کشور باید به دست مردم اداره شود و در هر حوزه‌ای که کار را به مردم سپرده‌ایم تجربیات ارزنده‌ای به دست آورده‌ایم، در حقیقت بر همان رویکرد‌های تحولی که انتظار دارند تا در کشور دنبال شود، تاکید کردند.

وی افزود: یکی از تحولات اصلی که می‌تواند در پیشرفت و توسعه کشور تبلور پیدا کند، همین بحث الگوی پیشرفت و توسعه است و ما که در حال حاضر داریم برنامه هفتم توسعه را می‌نویسیم، باید بر این مسئله که الگوی حاکم بر پیشرفت و تحول و توسعه ما چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد، تمرکز کنیم.

 رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی اظهارر کرد: واقعیت این است که به قول بعضی‌ها، جهان امروز رو به قرب الهی ندارد یعنی مجموعه توسعه‌ای که در جهان امروز به‌عنوان توسعه و الگو‌های توسعه در کشور‌های غربی دنبال می‌شود بیشتر در آن حیات دنیوی می‌ماند و تأکید زیادی بر طراحی و توسعه در حیات دنیوی دارد و خیلی انگیزه‌ای به حیات اخروی ندارند. درحالیکه در الگوی اسلامی پیشرفت با توجه به مبانی دینی و ارزشی مان نمی‌توانیم به مبانی حیات آخرت بی‌توجه باشیم و با الگوبرداری صرف از غرب فکر کنیم که هرچه طراحی ما نزدیک به الگوی جهانی باشد موفق‌تر است.

وی ادامه داد: بنابراین باید در نظر داشته باشیم که ما جریانی را در این دنیا شروع کردیم که به نوعی حرکت در خلاف جهت رودخانه است چراکه سیر حرکت دنیا به سمت اخلاق و معنویت نیست و ما می‌خواهیم الگویی پیشنهاد دهیم که این گزاره‌های ارزشی نیز در آن باشد.

نگاهداری با تاکید بر اینکه این رویکرد به معنی نفی مطلق توسعه نیست، خاطرنشان کرد: نمی‌توان گفت که ما هیچ فصل مشترکی با آنان نداریم، زیرا زمانی‌که شما اصول مشترک توسعه غربی را نیز مطالعه می‌کنید می‌بینید که اشتراک قابل‌توجهی هم می‌توانه حس کرد. تأکید دین اسلام بر روی آبادانی، تأکیدی که بر رشد انسان است یکی از اصول مشترک توسعه جهانی است. همچنین تاکید اسلام بر محوریت علم و دانش برای پیشرفت و نیز تأکیدی که بر حفاظت از محیط‌زیست هم در اسلام و هم در الگوی توسعه وجود دارد، از فصول مشترک بین اسلام و برنامه توسعه‌ای است که باید نهایت استفاده را از این اشتراکات بکنیم.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه تاکید کرد: باید دقت کنیم که الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بایستی ابزار‌های حکمرانی ویژه خودمان را طراحی کند و صرفاً به بیان آرمان‌ها و مبانی اکتفا نکند. زیرا باقی ماندن در الگو‌های نظری بدون این‌که طراحی ابزار‌های حکمرانی ویژه این الگو را داشته باشیم در استقرار این الگو موفق نخواهیم بود.

 وی ادامه‌داد: محور دومی که در بیانات مقام معظم رهبری در مورد تحول، قابل توجه است، موضوع تنظیم رابطه بین دولت و ملت است. تعبیری که مقام معظم رهبری از مردمی‌سازی می‌فرمایند، در حقیقت یک اصلاح نهادی و اصلاح فرآیند‌های کاری دولت است. 

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: مردمی‌سازی به معنای مشارکت حداکثری مردم در حکمرانی و در برابر، نقش اثرگذار دولت به عنوان حامی است.

وی در ادامه تصریح کرد: ما می‌توانیم ۲ رویکرد داشته باشیم یک رویکرد حداکثری در مردمی سازی به این معنا که تدبیر اداره برنامه پیشرفت و توسعه را به مردم بسپاریم یعنی در این‌جا دیگر نقش دولت این است که ضامن مالکیت خصوصی باشد، نظام حقوقی بی‌طرفی را تدوین کند، حاکمیت قانون را اعمال کند و بسترساز خدمات عمومی در جامعه باشد، همچنین تسهیل‌گر فضای کسب‌وکار در جامعه باشد و کار را به مردم بسپارد.

 نگاهداری ادامه داد: این به‌معنای دولت سکان‌دار و حامی است به این معنا که دولت نباید رقیب مردم باشد و تأکید رهبری بر سامان‌دهی شرکت‌های دولتی در قالب مردمی‌سازی، مبتنی برهمین محور است. به‌عنوان مثال برخی بانک‌های خصولتی نباید رقیب مردم در کسب‌وکار باشند.

وی با بیان اینکه نفت تنها سرمایه کشور نیست بلکه بهره‌وری و سرمایه انسانی است که اهمیت زیادی دارد، اظهار کرد: بهره‌وری به این معنا است که وقتی شما از فناوری‌های دانش بنیان و نیرو‌های متخصص استفاده بهتر کنید، تضمین‌کننده‌ی بهره‌وری است. مقام معظم رهبری نیز در دیدار اخیر با مسئولین بر بهره‌وری به‌عنوان مهم‌ترین عامل پیشرفت و توسعه کشور تأکید کردند.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه گفت: اگر حکمرانی و اقتصاد شما مردمی باشد انگیزه بسیاری برای مردم ایجاد می‌کند و یک محرک اقتصادی بزرگ است و به تبع آن فناوری‌های دانش بنیان در جامعه گسیل می‌شود و امکان رقابت سالم میان مردم فراهم آورده می‌شود.

وی با تأکید بر این‌که اقتصاد مردمی ما بسیار بزرگ‌تر از بودجه کوچک دولت ما است، یادآورشد: ما باید این ظرفیت‌ها را به صحنه بیاوریم و با رویکرد‌های درست به‌جای رقابت با مردم سکان‌دار و حامی مردم باشیم و اجازه دهیم حکمرانی دانش بنیان در عصر فناوری‌های نوین عملی شود که این، نیازمند طراحی سیاست‌گذاری درستی برای استفاده از فناوری‌های پیشرفته روز در کشور می‌باشد.

نگاهداری در توضیح نقش حکمرانی مردمی گفت: نقش حکمرانی مردمی نیز این است که قدرت را به‌طور گسترده توزیع کند، فرصت‌های برابر را برای مردم فراهم کند و نیرو‌های حاضر در قدرت را مقید سازی کند تا از شکل‌گیری رانت جلوگیری کرده و فرصت‌های برابر برای آحاد جامعه فراهم آورده شود.

وی تاکید کرد: قدرت یک حکومت پول نیست بلکه تدبیر و سیاست‌گذاری‌های درست آن است تا بتواند جهت‌گیری‌های درستی برای استفاده از ظرفیت‌های گسترده‌ی مردمی فراهم آورند. اما مردمی‌سازی صرفاً با گفتن انجام نمی‌شود بلکه باید برای آن الگو و ابزار ایجاد شود.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه به تشریح ابزار‌های مورد نیاز این الگو پرداخت و اظهار کرد: ابزار‌های مردمی‌سازی، شکل‌گیری حلقه‌های میانی و تشکل‌های مردمی و آموزش و توانمندسازی مردم است. پارلمان دانشجویی نیز با هدف تشکیل حلقه‌های میانی از مجموعه نخبگان و دانشجویان شکل‌گرفته تا این حلقه‌های میانی واسط میان مسئولان و مردم شود و به‌تدریج این حلقه‌های میانی به‌هم می‌پیوندند و حلقه‌های بزرگی را شکل می‌دهند تا نقش‌آفرینی‌های بیشتری در حکمرانی و سیاست‌گذاری کشور انجام دهند.

وی افزود: ما باید با توانمندسازی مردم و نشان‌دادن این‌که این حرکت‌های جمعی منافع ما شادی مردم را نیز تأمین کند، گفت: رویکرد دیگری نیز وجود دارد که خلاف مردمی‌سازی است و فقط ۱ گروه خاص در کشور آن را دنبال می‌کنند یعنی در مقابل مردمی‌سازی به‌دنبال خاص‌گرایی هستند.

نگاهداری تصریح کرد: این گروه، مدل دیگری از حکمرانی را دنبال می‌کنند که در آن حکمرانی مجبور می‌شود کارایی خود را به‌خاطر منافع گروهی خاص فدا کند. اینان دنبال رانت هستند به‌دنبال انحصار هستند دنبال امتیازات ویژه هستند اصلاً باز کردن فضای سیاسی و اقتصادی با حضور حداکثری مردم برای این‌ها سم است، لذا اینان جلوی هرگونه خلاقیت و نوآوری و حضور مردمی را می‌گیرند و به‌قدری حلقه سیاسی اقتصادی را بسته نگه می‌دارند که فقط منافع اطرافیانشان تأمین می‌شود و متأسفانه در این رانت‌خواری شان به‌قدری منسجم هستند که سرمایه‌ها و توانمندی‌های اکثریت مردم تحت‌الشعاع آن قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: من اعتقاد دارم که فساد در جامعه ما سیستماتیک نیست چرا که ساختار ما به‌گونه‌ای نیست که مدیر فاسد تولید کند، ولی شبکه‌ای از مفسدین در حال شکل‌گیری است که از قضا در حال قدرت گرفتن هستند و حتی در بعضی جا‌ها ساختار رسمی کشور توان مقابله با این‌ها را از دست می‌دهد. پس ما باید در مبارزه با فساد حساسیت بیشتری داشته باشیم.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی یادآور شد: بنابراین مبارزه با فساد و تبعیض و فقر به‌عنوان یکی از موضوعات ویژه در پیشرفت و توسعه کشور یک الزام است و اگر از بین نرود، موفق نخواهیم شد.

وی گفت: در حال حاضر مکاتب مختلف معتقدند که بزرگ‌ترین عامل ناکارآمدی دولت‌ها فساد فقر و تبعیض است فساد نیز حاصل تبانی فعالان اقتصادی با فعالان سیاسی است بنابراین مبارزه با فساد و تبعیض در برنامه‌های پیشرفت و توسعه کشور در سال‌های پیش رو مانع از خاص‌گرایی و رانت جویی در کشور می‌شود و با مردمی‌سازی است که می‌توانیم به ۱ رشد مداوم و پایدار در کشور برسیم.