خبر: عکس «هابل» از یک کهکشان مارپیچی با گذشته انفجاری

به نقل از ناسا، عکس ثبت‌شده با «تلسکوپ فضایی هابل» کهکشان مارپیچی «ان‌جی‌سی ۹۴۱» (NGC ۹۴۱) را نشان می‌دهد که در فاصله ۵۵ میلیون سال نوری از زمین قرار دارد. دوربین هابل موسوم به «دوربین پیشرفته برای بررسی‌ها» (ACS)، داده‌هایی را جمع‌آوری کرده است که این عکس را ایجاد کرده‌اند.

کهکشان زیبای ان‌جی‌سی ۹۴۱ بدون شک جاذبه اصلی این منظره است. با وجود این، کهکشان مه‌آلود انگیزه جمع‌آوری داده‌ها نبود. تمرکز عکس بر یک رویداد نجومی بود که سال‌ها پیش در کهکشان رخ داده است. این رویداد نجومی، ابرنواختر «SN ۲۰۰۵ ad» است.

مکان این ابرنواختر محوشده به عنوان بخشی از مطالعه چند ابرنواختر غنی از هیدروژن که به عنوان ابرنواختر نوع دوم نیز شناخته می‌شود، مشاهده شد تا به درک بهتر محیط‌هایی کمک کند که انواع خاصی از ابرنواختر‌ها در آن‌ها شکل می‌گیرند. اگرچه این پژوهش توسط ستاره‌شناسان حرفه‌ای انجام شد، اما SN ۲۰۰۵ ad کشف خود را مدیون «کویچی ایتاگاکی» (Kōichi Itagaki) ستاره‌شناس آماتور برجسته است که بیش از ۱۷۰ ابرنواختر را کشف کرده است.

ممکن است این پرسش ایجاد شود که چگونه یک ستاره‌شناس آماتور می‌تواند پدیده‌ای مانند ابرنواختر را پیش از ستاره‌شناسان حرفه‌ای که به تلسکوپ‌هایی مانند هابل دسترسی دارند، تشخیص دهد. روند شناسایی ابرنواخترها، ترکیبی از مهارت، امکانات و شانس است. بیشتر رویداد‌های نجومی به مرور زمان اتفاق می‌افتند که طول عمر انسان‌ها برای آن کافی نیست، اما انفجار‌های ابرنواختر فوق‌العاده سریع هستند. آن‌ها بسیار ناگهانی ظاهر می‌شوند و سپس طی چند روز یا چند هفته روشن و کم‌نور می‌شوند.

جنبه دیگر، زمان است. پردازش و تحلیل داده‌های حاصل از چند ساعت رصد با تلسکوپ‌هایی مانند هابل ممکن است هفته‌ها، ماه‌ها یا حتی گاهی سال‌ها طول بکشد. ستاره‌شناسان آماتور می‌توانند زمان بسیار بیشتری را صرف رصد فعال آسمان کنند و گاهی اوقات سیستم‌های بسیار چشمگیری متشکل از تلسکوپ‌ها، رایانه‌ها و نرم‌افزار‌هایی دارند که می‌توانند آن‌ها را به کار بگیرند.

از آنجا که آماتور‌هایی مانند ایتاگاکی بسیاری از ابرنواختر‌ها را بررسی می‌کنند، یک سیستم آنلاین موسوم به Transient Name Server برای گزارش کردن آن‌ها راه‌اندازی شده است. این سیستم یک کمک بزرگ برای ستاره‌شناسان حرفه‌ای است، زیرا زمان واقعا در رویداد‌های ابرنواختر اهمیت دارد.

پس از گزارش شدن کشف SN ۲۰۰۵ ab، ستاره‌شناسان حرفه‌ای توانستند مطالعات طیف‌سنجی را مورد بررسی قرار دهند و آن را به عنوان یک ابرنواختر نوع دوم تایید کنند. در نهایت، SN ۲۰۰۵ ab با هابل بررسی شد تا مکان آن مطالعه شود. چنین مطالعه‌ای بدون یک مرجع غنی از ابرنواختر‌های فهرست‌بندی‌شده که با نگاه تیزبین ستاره‌شناسان آماتور ساخته شده است، امکان‌پذیر نبود.