نگاهی به پوشاک سنتی زنان قشقایی فیروزآباد

تکتم حسین زاده، مدرس و طراح لباس، درمورد ویژگی‌های پوشاک سنتی قشقایی‌های فیروزآباد بیان کرد: پوشش کامل لباس در میان زنان و مردان عشایر نشان از ساختار فرهنگی محدود و هویتی منحصر به فرد دارد. زندگی پر جنب و جوش ناشی از تحرک روزانه فیزیکی و کوچ دائم، خاص مردان و زنان عشایر قشقایی است از این رو، انتخاب نوع پارچه و چگونگی دوخت آن به منظور ایجاد عدم محدودیت در این سبک از زندگی در کارکرد پوشاک آن‌ها تعیین کننده است.

این مدرس طراحی لباس، با اشاره به مولفه‌های پوشاک زنان عشایر قشقایی فیروزآباد گفت: پوشاک زنان عشایر قشقایی فیروزآباد شامل مؤلفه‌هایی چون؛ چارقد، کلاهچه، دستمال، پیراهن، دامن، آرخالق، سرانداز و پا افزار است.

سرجامه‌ها: چارقد یا روسری -کلاهچه -دستمال یا اشارپ- سر انداز (چادر)

به گفته تکتم حسین زاده، چارقد یا روسری از پارچه‌ای سبک و نازک تهیه می‌شود و برای پوشش و محافظت موها، گوش‌ها و سر و گردن استفاده می‌شود. چارقد به صورت سه گوش با سنجاقی به زیر گلو وصل می‌شود. 

او ادامه داد: کلاهچه در زیر چارقد قرار می‌گیرد و معمولاً دیده نمی‌شود و با نخی ابریشمی در زیر گلو بسته می‌شود. معمولاً دختران جوان و مجرد از کلاهچه استفاده نمی‌کنند.

این طراح لباس افزود: دستمال یا اشارپ برای جلوگیری از جابجا شدن چارقد از طریق سنجاقی روی آن بسته می‌شود و از پشت گره می‌خورد. مرغوب‌ترین آن از جنس ابریشم است و در اسکوی تبریز تولید می‌شود که به آن قالغه یا قالغی نیز می‌گویند. 

سر انداز (چادر) پوششی است که نو عروسان و همچنین زنان مسن هنگام ادای نماز از آن استفاده می‌کنند.

تن جامه ها: پیراهن -آرخالق

تکتم حسین زاده بیان کرد: پیراهن زنان دارای آستین‌های بلند و یقه‌های کاملاً بسته هستند تا ساق پا را می‌پوشانند و برای راحتی و تحرک آسان دارای دو چاک باز هستند. آرخالق در دوره‌ی زندیه به آن قبا می‌گفتند و پوششی است که برای حفاظت از سرما از نوعی پارچه‌ی ضخیم و گران‌بها مثل مخمل با آستری ساده دوخته می‌شود. آرخالق کوتاه است و تا کمر می‌رسد. 

پا جامه‌ها: شلیته یا دامن یا زیر جامه – پا افزار

این مدرس طراحی لباس گفت: شلیته، متنوع، پر چین و بعضاً لایه لایه است و تا قوزک پا می‌رسد و از پارچه‌هایی با ضخامت و قیمت‌های متنوع تهیه می‌شود. شلیته در زیر پیراهن قرار می‌گیرد و جهت راحتی بیشتر با بندی به کمر بسته می‌شود.

تکتم حسین زاده ادامه داد: پا افزار زنان عشایر در گذشته با مردان تفاوتی نداشته و هر دو از ملکی (گیوه) استفاده می‌کرده اند که به دلیل طبیعی بودن و استفاده از پارچه در کف آن، مردان و زنان عشایر از جوراب استفاده نمی‌کردند؛ اما امروزه کفش‌های صنعتی جایگزین گیوه شده اند.

این طراح لباس افزود: پوشش زنان قشقایی از زمان زندیه تا به امروز تغییراتی را به خود دیده است. به طور مثال برقع یا قبا از لباس زنان عشایر امروزی حذف شده است و همچنین لباس‌های دست دوز به لباس‌هایی با دوخت ماشینی تبدیل شده است.