یورش سودجویان میراث فرهنگی به استودان ساسانی مرودشت

سیاوش آریا کنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی و تاریخ ایران گفت: سودجویان میراث فرهنگی به بهانه‌های خیال انگیز و پوچ یافتن گنج به یک «استودان» ساسانی در یکی از روستا‌های شهر مرودشت پارس دستبرد زده و با کند و کاو‌های غیرمجاز گسترده در پیرامون یادگار ساسانیان و شکستن بخشی از «استودان ها»، آسیب‌های برگشت ناپذیری را برجای گذاشته اند.

او گفت: «استودان» یا «استخوان دان» جایگاه نگهداری استخوان مردگان در آیین مزدیسنا (زرتشتی) برای دوری از آلودن چهار آخشیج آب، باد، خاک و آتش است.

آریا گفت: به سخنی روشن‌تر در آیین مزدیسنا و در دوره ساسانیان، استخوان مردگان را پس از انجام آیین‌های ویژه‌ای همانند «خورشید نگرشی» و پاک کردن در گودال‌های کوچک دستکندی در دل صخره ها، کوه‌ها و گاه سنگ‌های بزرگ منفرد نگه می‌داشتند. زیرا پس از مرگ جسم و کالبد از میان رفته و تنها «فروهر» و اندیشه و نیکی فرد برجای می‌ماند که خود دارای آیین ویژه دیگری است.

او گفت: این دستکند‌های باستانی که به آن‌ها «استودان» می‌گویند دارای ارزش فراوانی از دیدگاه تاریخی و فرهنگی و آداب اجتماعی و شناخت ما از این دوره تاریخی است و نزد کارشناسان و باستان شناسان از ارزش ویژه‌ای برخوردار است.

کنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی و تاریخ ایران گفت: وضعیت این یادگار‌های تاریخی در ایران خوب نیست و به سبب کمبود نیروی یگان حفاظت میراث فرهنگی و تجهیزات مربوطه و نبود آموزش و فقر فرهنگی در میان توده مردم، بیشتر این یادمان‌ها دستخوش آسیب‌های انسانی شده و گاه از چهره تاریخ و صفحه روزگار زدوده می‌شوند.

آریا گفت: در تازه‌ترین بازدید میدانی نگارنده از «استودان های» یکی از روستا‌های مرودشت در استان پارس و در سینه کوه با آسیب‌های انسانی فراوانی رو به رو شدم. کند و کاو‌های غیرمجاز سودجویان میراث فرهنگی در پیرامون صخره کوه و پایین آن که به بزرگی سه تا چهار متر می‌رسید بخشی از آسیب‌های انسانی در محوطه است.

او گفت: اما شوربختانه سودجویان میراث فرهنگی در زمانی ناروشن به هر دو «استودان» ساسانی در سینه کوه آسیب رسانده و بخشی از لبه کادر یکی از «استودان»‌ها را شکسته و به آن آسیب‌های برگشت ناپذیری وارد کرده اند.

کنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی و تاریخ ایران گفت: همچنین درون این «استودان» جای شکستگی و دستبرد افراد دیده می‌شود که البته کمی قدیمی به نظر می‌رسد. بر لبه کادر «استودان» دیگر نیز آثاری از شکستگی کوچک و دستبرد‌های انسانی نمایان است که از فرم و ریخت آن، بیانگر آسیب در چند سال گذشته است. ولی شکستگی «استودان» شماره یک بی گمان مربوط به یک سال یا چند ماه گذشته است و از ریخت و شکل سنگ‌ها کامل روشن و نمایان است.