معرفی 9 نوع لوستر مدرن

دنیای لوستر مدرن را می توان یک دنیای بی انتها دانست. هر روز مدل های جدیدتری به بازار می آیند، و با توجه به گسترش دنیای رسانه ها، چشم ها را بیشتر به خود جذب می کنند. اما بیایید ببینیم که چه انواعی از لوسترهای مدرن در بازار وجود دارند؟

قبل از هر چیزی، بیایید نگاهی به تعریف لوستر مدرن داشته باشیم.

اگر بخواهیم از نقطه نظر تاریخی به تعریف آن بپردازیم، باید گفت که پس از ورود الکتریسیته به دنیای روشنایی و امکان تامین برق ارزان قیمت و همگانی، لوستر از یک چراغ آویز تزئینی چند شمع یا روغنی (یا بعدها گازسوز(، تبدیل به یک چراغ بی دردسر برقی شد.

در گذشته ی نه چندان دور، برای این که بتوانید یک لوستر زیبا با نور مناسب داشته باشید، می بایست ابتدا شعله های شمع یا گاز را روشن می کردید که احتمالا نیازمند یک موم گیر هم بودید که پارافین مذاب شمع را جمع آوری کند. تمام این دردسرها و قیمت بالای شمع باعث شده بود لوسترها کالاهایی گران قیمت و اشرافی باشند. اما با اختراع انرژی الکتریسیته و صنعتی شدن تولید آن، تمام این موارد تغییر کردند.

لوستر برقی، لوستری بود که صرفا با برقراری یک اتصال ساده الکتریکی روشن می شد، و می شد لامپ های پرنورش را به هر جهتی که مورد نیاز است چرخاند. با این تعریف، Chandelier یا چند-شمع جای خود را به چند-لامپ الکتریکی داد.

از طرفی تقریبا همراستا با پیشرفت های دانش الکتریسیته، صنایع فلز و شیشه نیز رشد چشم گیری داشتند و با تولید صنعتی آهن و شیشه و بتن، امکان ساخت بناهای مرتفع با پنجره های فراخ و مصالح سبک و مستحکم فراهم شد. این باعث شد که لوسترها -به عنوان یک محصول نیمه صنعتی- نیز از یک چیز دست نیافتنی تجمل گرایانه ، تبدیل به یک المان کارآمد قابل خرید شوند.

با این تعاریف، لوستر مدرن را می توان یک عنصر معمارانه ی کاربردی دانست. یک چراغ تزئینی دکوراتیو که در فضا می نشیند، و علاوه بر متحول کردن معماری داخلی فضا و بهبود کیفیت محیط، نوری کارآمد را فراهم می کند. از طرفی از تکلفات بی دلیل زیبایی شناسی کلاسیک نیز رها شده است.

حالا بیایید نگاهی به انواع لوستر مدرن داشته باشیم.

1- لوستر مدرن هندسی

در این مدل لوسترها، تاکید زیادی بر به کار گیری هندسه شده است. همان طور که می دانید، در معماری مدرن سادگی جایگاه ویژگی پیدا کرد، و این باعث شد که فرم ها ساده و بی آلایش شوند. به همین علت هم بود که استفاده از فرم های هندسی رایج شد. لوسترهای هندسی اکثرا به صورت لوستر گرد، لوستر مربع، لوستر خطی (لاینر) ، لوستر اسپیرال و غیره طراحی می شوند.

البته منظور از هندسی بودن، فرم بیرونی لوستر نیست، بلکه نظم مینیمالی است که باعث خلق فرم می شود. مثلا این که در صورت وجود، کریستال ها نیز دارای فرم هندسی (مثلا منشور، دیاموند، مکعب مستطیل و … هستند.

علت رواج لوسترهای مدرن هندسی این است که هندسه، ناخواسته به طبیعت مرتبط است و طبعیت نیز با انسان -به عنوان فرزند طبیعت- هماهنگ است. لذا در اصل، یک لوستر مدرن هندسی، با نظامی برخواسته از طبیعت، یک المان تزئینی همه کس پسند را خلق می کند.

2- لوستر مدرن فلزی

لوستر مدرن فلزی، بر همان اصل پیشرفت تکنولوژی و سادگی تاکید دارد، چرا که امکان تولید فرم های پیچیده به صورت صنعتی ایجاد شده بود. البته این فرم ها می توانند هندسی یا پیچیده باشند، ولی بیشتر اوقات فرم ها نیز هندسی و منظم هستند تا دقت دوران مدرن را به رخ بکشند.

در این نوع لوستر فلزی ، کریستال یا دیگر عناصر تزئینی کاربردی ندارند و اگر چیزی غیر فلزی به کار می رود، برای تامین کارایی است، مانند لامپ ها و پاتروم ها. این فلز می تواند به صورت صلب و یکپارچه باشد، تلفیقی از فلزات کوچک باشد، یا به صورت توری یا زنجیر یا عناصر منعطف فلزی باشد.

همچنین فلز می تواند به صورت خالص، رنگ شده، پوشش دهی شده یا آبکاری شده باشد. البته فقط فلزاتی به صورت خالص به کار می روند که آسیب پذیر نباشند و نسبت به شرایط محیط مقاوم باشند، مانند برنج، آلومینیوم، برونز، مس، فولاد ضد زنگ، کورتن و … . فلزاتی مثل دیگر انواع فولاد، و آهن، نیازمند پوشش مناسب هستند. البته پوشش می تواند علاوه بر افزایش مقاومت خوردگی و زنگ زدگی، تامین کننده زیبایی نیز باشد.

3- لوستر مدرن کریستالی

هیچ منافاتی بین حضور آونگ های کریستالی، با مدرن بودن لوستر وجود ندارد. اما چرا؟ چون در این لوسترها کریستال فرم تازه ای یافته است. کریستال ها می توانند هندسی یا دارای فرم های پیچیده باشند، می توانند قالب خورده و صنعتی باشند، یا به صورت دستی تولید شده باشند. تفاوت آن ها با لوسترهای نئوکلاسیک را می توان در ساده بودن فرم جویا شد.

به سختی می توانید در مدل های نئوکلاسیک کریستال های ساده ببینید، یا کریستال های ساده هم معمولا به صورت پیچیده چیده می شوند. مثلا به صورت منظم نیستند یا به صورت واقع گرایانه ای، شکل المان های طبیعی را دارند.

یک تفاوت دیگر را هم می توان در نوع به کارگیری کریستال ها دانست. در بسیاری از انواع لوستر مدرن کریستال، خود خالق فرم است، یا حداقل به ساخت فرم کمک شایانی می کند. در حالی که در لوستر کلاسیک کریستال بیشتر یک افزونه بود. از طرفی می بینیم که در لوستر مدرن کریستال می تواند به صورت غیر آونگی باشد و اتصال آن به صورت ثابت باشد.

در این تصویر شاهد لوستر مدرن کریستالی گرود ،به فرم گرد دولاین هستیم. کریستال ها خلق فرم کرده اند و از طرفی متریال اصلی لوستر نیز هستند. این لوستر به نوعی لوستری مینیمال نیز هست و در طراحی آن از زیاده روی های فرمی پرهیز شده است.

کریستال ها می توانند از نظر سطح، ساده و یا دارای پوشش هایی مثل رنگ یا پوشش دهی PVD باشند. همین طور این که می توانند دارای مقادیر زیادی اکسید سرب باشند، و یا صرفا مقادیر ناچیزی اکسید سرب داشته باشند. می توانند قالب خورده باشند، دمیده شده باشند، خمیده شده به وسیله ی دست باشند، و یا تراش خورده باشند.

4- لوستر مدرن نامتقارن

بسیاری از مدرنیست ها، معماری مدرن را با عدم تقارن می شناسند، چرا که معتقدند تقارن راحت ترین راه رسیدن به تعادل است و می بایست از زیاده روی در آن پرهیز کرد. از این منظر، بسیاری از شرکت ها به تولید لوسترهای مدرن بدون تقارن رو آوردند. این لوسترها می توانند فرم های هندسی، انتزاعی، و یا مفهومی داشته باشند.

عدم تقارن می تواند بسیار مشهود باشد، مثلا این که فرم کلی فرمی غیر متقارن باشد. یا می تواند مشهود نباشد، مثلا عدم تقارن در جهت دهی یا شکل عناصر باشد. البته این را هم در نظر بگیرید که بسیاری از انواع لوستر کلاسیک -خصوصا آن هایی که دست ساز بودند- دارای تقارن کامل نبودند. این نکته را هم در نظر داشته باشید که داشتن تقارن، تناقضی با مدرن بودن ندارد.

5- لوستر مدرن با منبع نور مخفی

همان طور که گفته شد، از دستاوردهای مدرنیسم برای صنعت روشنایی، استفاده از منابع نوری الکتریکی بود. این را خصوصا می توان در دوره ی معاصر بیشتر دید. لامپ های LED دیگر مثل گذشته حجیم و داغ نیستند و می توانند به فرم های مختلف تولید شوند. این باعث می شود که بتوان لوسترهایی با فرم های ظریف و متفاوت ساخت.

در صورتی که پیش از اختراع الکتریسیته، نمی توانستیم شعله را در محیط بسته (فاقد امکان عبور هوا) یا احتمالا محیط روبسته (به دلیل خروج دود) قرار دهیم، اما این مسائل برای لوستر الکتریکی حل شده هستند.

6- لوستر مدرن با منبع نور هویدا

همان طور که صنعتی شدن به مخفی شدن منبع نور کمک کرد، به هویدا شدن آن نیز کمک کرد. حذف موم گیر و امکان جهت دهی لامپ، باعث شد که انواع لوستر با لامپ های قابل رویت ساخته شوند. حتی بعضی اوقات نشان دادن لامپ را می توان نماد مدرنیسم دانست. این هویدا بودن می تواند مستقیم (خود لامپ) ، نیمه مستقیم (لامپ در برابر یک مانع شفاف)، یا غیر مستقیم (از طریق یک المان که نور لامپ را کاملا به خود می گیرد و تبدیل به منبع نور ثانویه می شود) باشد.

امروزه لامپ های زیبا و کارآمدی تولید می شوند، برخی مثل انواع Vintage با ظاهری سنتی، یک حس نوستالژیک را به بننده منتقل می کنند، برخی مانند انواع Filament COB LED، سعی در شبیه سازی لامپ های التهابی گذشته، ولی با مصرفی انرژی پایین تر دارند. برخی هم لامپ های ظریف LED هستند که نقاطی درخشان خلق می کنند. نباید انواع منابع خطی یا نواری LED را نیز فراموش کرد که بسیار در لوسترهای مدرن به کار می روند.

7- لوستر روستیک

لوستر روستیک نیز نوعی لوستر مدرن محسوب می شود. در این نوع لوستر، فرم بسیار ساده و ابتداعی است، انگار که لوستر تازه اختراع شده است. حتی سعی شده که متریال ها کهنه کاری شود تا بیشتر قدیمی به نظر برسند. با این اوصاف، تا حدودی می توان آن را نزدیک به مینیمالیسم نیز دانست. از طرفی حسی نوستالژیک دارد و با مبلمان و متریال های آنتیک نیز به خوبی هماهنگ می شود.

8- لوستر مینیمال

در واقع می توان گفت که هیچ لوستری را نمی توان مدرن تر از لوستر مینیمال دانست. لوستر مینیمال به خوبی معیارهای دوره ی اوج مدرنیسم را در خود دارد. لوستری که دقیقا بر مبنای گفته های معمار بزرگ مدرن، میس وندروهه طراحی و ساخته می شود و سعی می کند با کمترین تزئینات، بهترین نمایش را ایجاد کند.

ویژگی عمده ی لوستر مینیمال را می توان در سادگی قابل تشخیص فرم، و استفاده از متریال های ساده دانست. مثلا، در یک لوستر مینیمال، نمی توانیم شاهد حجم های مجسمه (تندیس) مانند، یا کریستال های فرم گرفته به صورت موجودات باشیم. البته که همین ها هم آن زمانی که به صورت انتزاعی بوده و واقع گرایانه نباشند، قابل استفاده هستند.

لوستر مینیمال به دلیل نقش کم ش در محیط، قابل استفاده در بسیاری از فضاها است، البته دقت باید داشت که تحت تاثیر شلوغی فضا قرار نگیرد.

9- لوستر مدرن طبیعت گرا

خیلی ها وقتی صحبت از معماری مدرن می شود، سبک یا نهضت هنر نو Art Nouveau را فراموش می کنند! در حالی که این حرکت هنری طبیعت گرا، بسیار شناخته شده و تاثیرگذار بوده است. در نهضت هنر نو استفاده از المان های تزئینی با فرم طبیعی رایج بود. تزئینات نیز فرم طبیعی داشتند.

البته باید بین لوسترهای طبیعت گرای کلاسیک با لوستر طبیعت گرای مدرن تفاوت قائل شد. تفاوت در نوع متریال به کار رفته و بسیاری از مواردی است که در بالا گفته شد.

حالا بیایید با نگاه دیگری به لوستر مدرن نگاه کنیم. اگر ما مدرن بودن را گذر از یک دوره ی تاریخی بدانیم، هم اکنون در دنیای مدرن هستیم. حتی اگر مدرن بودن را نو و به روز بودن تعریف کنیم، باز هم در دوره ی مدرن هستیم. با این تعاریف، تقریبا تمام طراحی هایی که با معیارهای پیش از قرن بیستم صورت نگرفته باشند را باید مدرن دانست.

همن طور این نکته جالب است که در لوسترسازی مدرن، توجه ویژه ای به متریال های طبیعی غیر از شیشه و فلز و چوب و کریستال طبیعی شده است، مانند انواع گیاهان (خشک یا زنده)، صدف های دریایی، چرم، پر پرندگان و …

طبیعتگرایی می تواند در فرم کلی لوستر باشد. می تواند در اجزاء لوستر باشد (مانند لوسترهای کریستال برگ یا صدف)، می تواند در متریال ها باشد (مثل لوستر های صدف طبیعی)، و حتی می تواند در رنگ بندی ها باشد. همین طور این که این طبیعت گرایی می تواند مستقیم و واقع گرایانه باشد، یا نیمه انتزاعی باشد و برای درک آن نیاز به تفکر بینده باشد.

با این تعاریف، لوستر مدرن یعنی لوستر معاصر.

البته باید گفت که در سال 1968 و پس از اتفاقات پروئیت ایگو، معماری جدیدی با نام پست مدرن رایج شد. پست مدرنیسم را هم می توان انتهای مدرنیسم دانست، و هم می توان ادامه یا اصلاح مدرنیزم دانست. البته به دید نگارنده، مورد دوم به واقعیت نزدیک تر است. لذا شاید بتوان دسته بندی های بیشتری را تعریف کرد.

پست مدرنیسم اجازه ی ورود بسیاری از مولفه های کلاسیک، نئوکلاسیک و دیگر سبک های پیشامدرن و همین طور معماری سنتی را به معماری مدرن داد. البته تفاوت عمده ی آن با معماری پیشامدرن را می توان در استفاده از تکنولوژی و همین طور نفی تمام حساسیت های بی مورد و غیر کاربردی معماری پیشامدرن دانست.

مورد جالب دیگری که باید در خصوص معماری و لوستر مدرن گفت، سازگاری آن با معماری سنتی ایرانی/اسلامی است.

اگرچه که معماری پیشامدرن غربی و معیارهای کلاسیک بسیار بی دلیل آن سخت گیر و دست و پاگیر بودند، اما معماری سنتی ایران این طور نبود. معماری ایرانی -که هماهنگ و برخواسته از اقلیم سخت ایران بود- توجه ویژه ای به انسان وار بودن و پرهیز از موارد غیر ضروری داشت. آن قدر که حتی امروز معماران مدرن از تکنیک های معماری ایرانی الگوبرداری می کنند.

با این حساب اگر درست معماری ایرانی را تحلیل کنیم، در می یابیم که به نوعی مدرن و متناسب با فناوری روز بوده است. از طرفی، معماری اسلامی نیز تاکید به سادگی و پرهیز از تزئینات زائد داشت. در معماری (اصیل) اسلامی نیز معماری باید در خدمت کارکرد می بود، هر چند که بعدها برخی از شاهان از معماری رومی تقلید کردند و نمی بایست آن معماری را معماری اسلامی اصیل دانست.

پس می بینیم که لوستر مدرن سازگاری خوبی با معماری ایرانی/اسلامی دارد و وقتی چندشمع ها از ایران به اروپا صادر شدند و باعث خلق لوستر شدند، کارایی جنبه ی اصلی طراحی بود.

امیدوارم که موارد ذکر شده کارآمد و مفید بوده باشند. در صورت داشتن هر گونه پرسشی، یا پیشنهاد ارائه ی مطالب بیشتر، کامنت بگذارید.